Montessori voor thuis: Zo doe je dat!
Je baby, dreumes of peuter mindful opvoeden tot zelfstandige nieuwsgierige kinderen? Dat wil iedereen toch! Dat is ook de reden dat ik zelf geïnteresseerd raakte in Montessori voor thuis. In deze gids leer jij alles wat je moet weten om ook zelf deze opvoedstijl te integreren in je interieur en lifestyle.
Al meer dan 100 jaar gebruiken ouders de Montessori-opvoedingsfilosofie van Dr. Maria Montessori om hun kinderen te helpen hun groeiende wereld te verkennen. Maar hoe doe je dat eigenlijk thuis? Dat vragen veel (toekomstige) ouders zich af. Nou, dat is best makkelijk.
Het begint allemaal met het besef dat kinderen – zelfs de allerkleinsten – meer kunnen dan je denkt. Het is volgens Maria Montessori dan ook belangrijk om je kind de kans te geven om dingen zelf en op zijn of haar eigen tempo te ontdekken.
Montessori voor thuis is eigenlijk het creëren van een voorbereide omgeving waar een kind zich kan ontwikkelen en ontworpen is in lijn met de behoeften van dat kind. Dit zorgt voor een thuis waar een kind zich kan bewegen en zo min mogelijk hulp nodig om dagelijkse ’taken’ uit te voeren.
Ik vertel je graag meer over hoe je zo’n voorbereide omgeving kunt creëren en geef je direct praktische ideeën om Montessori thuis door te voeren in het interieur, spel en dagelijks leven.
Spring direct naar:
Voorbereide omgeving thuis
Kleine disclaimer: de montessori voor thuis is geen handleiding voor het opvoeden van je kind. Het gaat om het maken van een stimulerende omgeving waarin een elk kind kan leren te leren doordat hij of zij de wereld om hem of haar heen kan gebruiken.
Dat klinkt misschien een beetje vaag, maar het betreft eigenlijk maar een paar aanpassingen in huis. Die aanpassingen zijn overigens helemaal niet zo duur – je kunt er zelfs geld mee besparen – en er is ook heel veel te DIY-en.
1 - Richt in voor je kind
Bij Montessori voor thuis is het belangrijk dat je jouw huis ingericht is voor je kind. Misschien ben je nu – als interieurjunkie – in paniek, maar wees gerust. Dit betekent niet direct dat je huis overgenomen wordt door felgekleurd speelgoed. Het belangrijkste is dat je kiest voor een inrichting dat jouw kind laat verkennen en waar hij of zij veilig in kan bewegen. Denk dus vooral: op kinderhoogte.
2 - Montessori meubels
In een Montessori-geschikt interieur zijn er ook altijd Montessori meubels. Dankzij deze speciale meubels op kinderformaat kan jouw kind zonder hulp – maar veilig – aan de slag met wat dan ook. Typisch Montessori meubels voor thuis zijn:
- Een kinderstoel voor aan de eettafel. Dit meubel staat vast al op je uitzetlijstje, maar is dus eigenlijk ook nog eens erg ‘Montessori voor thuis’, omdat je kind in een kinderstoel al vanaf de geboorte kan deelnemen aan het eetmoment aan tafel. Mijn favorieten: De Cybex Lemo en de Stokke TripTrap.
- Een tafeltje en stoel waaraan je kind kan zitten met de voeten plat op de grond om te eten, spelen, kleuren of verven. Ook leuk om te verwerken in een stoere speelhoek.
- Een leertoren of keukenhulpje is mega handig in de keuken. Je kind kan hierop veilige en gezellig helpen met koken of de afwas. Overigens ook heel fijn om in de badkamer te hebben als ze nog klein zijn. Om zelf tandjes te poetsen en handjes te wassen. Zelf maken? Lees hier hoe wij onze leertoren met krijtbord hebben gemaakt.
- Een lage kledingkast of rekje – eventueel zonder deuren – zodat je kind zelf een outfit kan uitkiezen en aankleden.
- Een vloerbed of laag kinderbed waar je peuter of kleuter zelf in en uit kan kruipen of klimmen. Deze Montessori bedden kan je ook gemakkelijk zelf creëren: leg gewoon een lattenbodem met matras op de grond of maak een dit DIY Bedhuisje.
- Een Montessori spiegel is een kinderspiegel met een optrekstok en laat je kind zich- of haarzelf ontdekken. Ook perfect om zelf haartjes te kammen of te make-uppen.
- Een kinderkapstok of haakjes op kinderhoogte waar je kind zelf een jas of tas aan kunnen ophangen.
- Een open kast of wandrek om speelgoed en boeken in op te bergen en gemakkelijk weer uit te pakken.
3 - Ruim op en geef alles een plek
Less is more als je kiest voor Montessori thuis. Zorg dus vooral voor rust in huis, ruim op en geef alles een plek. Kijk daarbij wederom op kindhoogte en zet gevaarlijke spullen/drank/etc in de hoge kasten en boekjes/speelgoed/snacks/etc op grijphoogte voor je kind.
Heb je veel speelgoed in huis? Onthoud dat je kind echt niet elk moment met al het speelgoed wil spelen of juist daardoor erg afgeleid wordt. Het is beter om een paar speelgoedjes in het zicht te zetten (in dat open kastje) en de rest gewoon in dozen op te bergen.
4 - Baby-proof de ruimtes
Vooral met kleine kinderen heel belangrijk: baby-proof je huis. Zorg sowieso voor kindveilige stopcontacten, plak beschermers op de hoeken van de tafel en bevestig traphekjes. Dat laatste is trouwens ook erg handig om ruimtes af te bakkenen waar je kind veilig kan ontdekken. Bekijk hier een handige checklist om je huis kindveilig te maken.
5 - Een eigen speelruimte
Montessori voor thuis betekent spelenderwijs leren en ook leren door speelgoed. Gelukkig hoef je nu echt niet honderden euro’s uit te geven aan nieuw speelgoed. Het is vooral prettig dat je kind een eigen speelruimte krijgt thuis. Eerlijk, jij vind het toch ook fijn om een eigen werkplek te hebben? Nou, je kind dus ook!
De droom: een speelkamer! En oh, wat kan je die tof inrichten. Maar een speciale speelhoek voor je kind is ook al helemaal te gek.
Het is goed om hierbij te onthouden dat jouw kind overal aan het leren is in huis. Van de keuken tot de badkamer en van de slaapkamer tot de woonkamer: overal ervaart, verkent en groeit hij of zij.
Ook hier is het belangrijk om in te richten vanuit kindhoogte. Geef ook alles een duidelijke plek, zodat je kind straks gemakkelijk kan pakken en de zelfstandigheid gestimuleerd wordt. Kies verder voor speelgoed en spullen dat geschikt is bij de leeftijd van je kind.
Zelf leren en spelen
Montessori voor thuis is ook mindful opvoeden en dat betekent: je kind zelf laten doen. Het kan als ouder in het begin best stressvol zijn om op een afstandje toe te kijken hoe jouw kind ontdekt, maar ontspan. Op die manier kan jouw kind ook ontspannend leren en spelen.
Hier nog wat tips als het gaat om zelfstandig leren en spelen.
Tip 1 - Roteer speelgoed
Door speelgoed te rouleren, wordt je kind telkens opnieuw geprikkeld om ermee te spelen. En ook leuk: het is net alsof ze telkens een ‘nieuw’ speelgoedje hebben gekregen!
Bonus: door minder aan te bieden, merk je direct welk speelgoed ze het leukste vinden om mee te spelen.
Tip 2 - Zelf laten doen
Als moeder weet ik als geen ander dat het makkelijker is om als ouder zelf de lunch te smeren, sokken aan te trekken of de tanden te poetsen. Toch is het volgens Montessori beter om je kind het zelf te laten doen. Door zelf dingen te doen, leert je kind en bouwt hij of zij vertrouwen en veerkracht op die kinderen zullen meenemen naar elke stap van hun groei. Laat ze dus gerust zelf hun beker vullen met water, een boterham smeren en kleren aan doen.
Tip 3 - Het mag mis gaan
Leren doe je ook door fouten te maken. Dus als je kind met iets bezig is, mag het mis gaan. Bij het inschenken mag hij of zij morsen, bij het aankleden mag een trui omgekeerd zitten, enzovoorts. Ons eerste instinct is misschien om boos te worden en het de volgende keer weer zelf te doen. Niet doen. Ontspan en laat het gewoon eens misgaan. Lekker mindful.
Tip 5 - Betrek je kind in het huishouden
Misschien wel het allerleukste voor je kind: papa of mama meehelpen! Betrek je kind dus in het huishouden of bij het klussen. Enkele klusjes waar ze goed bij kunnen helpen:
- De eigen beker afwassen met een kleine afwasborstel (en ja, dat kan een spetterboel worden)
- Broodkruimels opvegen met een handveger en blik
- Kledingstukken in de wasmachine stoppen
- De planten water geven
Tip 5 - Montessori speelgoed
Kies verder het liefst voor speelgoed zonder geluid dat past bij de speelfase van je kind. Vaak zie je houten speelgoed, maar het gaat er vooral om dat het functioneel is en stimuleert om mee te spelen. Open-ended speelgoed is bijvoorbeeld heel aanrader en prikkelt de fantasie. Denk verder ook aan allerlei dagelijkse spullen in kinderformaat, zoals een keukentje, strijkijzer, hamer, doekje en een bezem.
Hier alle tips rondom Montessori speelgoed:
De Montessori ouder
Als ouder ben jij er om je kind te begeleiden in zijn ontwikkeling. Montessori-ouderschap is dus eigenlijk vooral aandacht hebben voor de interesses van je kind en aanwezig zijn. Het is eigenlijk een manier van mindful opvoeden, waarbij het gaat om een ontspannen én leerzame jeugd voor je baby, dreumes, peuter, kind, puber en jou!
Montessori voor thuis is dus niet enkel wat aanpassingen in je interieur, maar ook in de manier waarop je leeft, met je kind omgaat en praat.
Hierbij zijn de volgende 5 gedachten het belangrijkste:
- respect voor het kind,
- de absorberende geest,
- gevoelige perioden,
- de voorbereide omgeving
- automatische opvoeding.
Wil je hier meer over weten? Lees dan de ultieme gids om een Montessori ouder te worden.
Montessori boekentips
Wil je graag nog meer lezen over Montessori en mindful opvoeden? Dan zijn deze boeken interessant voor jou: